Ελάσματα μανιταριών

Ελάσματα μανιταριών

Σημαντικά στοιχεία για την ταυτοποίηση των ειδών παίρνουμε από τα ελάσματα (ή βράγχια). Στα ελάσματα υπάρχουν μικροσκοπικές ροπαλόμορφες βάσεις (τα βασίδια) όπου παράγονται τα σπόρια και αποτελούν το μέσο διασποράς τους. 
Τα μακροσκοπικά χαρακτηριστικά που θα παρατηρήσει ένας μανιταροσυλλέκτης στα ελάσματα έχουν να κάνουν με: την πρόσφυση τους στον στύπο, τη διάταξή τους, το χρώμα τους, τις διαστάσεις τους, την πυκνότητα τους, την ελαστικότητα και την ακμή τους. Για να κάνουμε σωστή παρατήρηση χρειαζόμαστε εγκάρσια τομή του μανιταριού.
Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά τα επτά αυτά στοιχεία που ερευνά ο μανιταροσυλλέκτης κατά την ταυτοποίηση του είδους.

Η πρόσφυση των ελασμάτων (όπως και των άλλων τύπων υμενίου) στον στύπο διαφοροποιεί τα ελάσματα σε:

Ελεύθερα: τα ελάσματα που δεν αγγίζουν καθόλου το στύπο.
Εφαπτόμενα: ελάσματα που εφάπτονται στο στύπο, τον αγγίζουν σε ένα σημείο.
Προσφυή: Τα ελάσματα που αγγίζουν το στύπο σε όλο τους το φάρδος ή σχεδόν σε όλο τους το φάρδος.
Mε οδόντωση: Ονομάζονται τα ελάσματα που εφάπτονται στο στύπο αλλά στο σημείο πρόσφυσης δημιουργούν ένα μικρό δόντι.
Αποσχισμένα: τα ελάσματα που εφάπτονται στο στύπο αλλά όχι σε όλο τους το φάρδος, δημιουργώντας έντονη γωνία προς τα πάνω.
Ελαφρώς κατερχόμενα: Τα ελάσματα που κατεβαίνουν λίγο στο στύπο (πόδι) του μανιταριόυ.
Κατερχόμενα: Τα ελάσματα που κατεβαίνουν περισσότερο στο στύπο.
περιθωριοποιημένα: Τα ελάσματα που ακουμπάνε στον στύπο με ένα μικρό περιθώριο. 

Οι τύποι πρόσφυσης των ελασμάτων και γενικά του υμένιου

 Ελεύθερα Προσφυή
εφαπτόμενα
 Εφαπτόμενα  Mε δόντι
Λωτός
 Αποσχισμένα  περιθωριοπ.
 Ελ. κατερχόμ.  Κατερχόμ.

 

 

 

 

 

 

Η διάταξη των ελασμάτων διαφοροποιείται σε:

Διχαλωτά: Τα ελάσματα που διακλαδίζονται στις άκρες τους.
Διπλά διχαλωτά: Τα ελάσματα που διακλαδίζονται πολλές φορές.
Με αναστομώσεις: Τα ελάσματα που διακλαδίζονται και ξαναενώνονται δημιουργώντας δίχτυ.
με ατελή ελάσματα: Τα μικρότερα από τα υπόλοιπα ελάσματα που δεν φτάνουν στο πόδι.
Αραιά: Τα ελάσματα που απέχουν το ένα από το πάνω από μισό χιλιοστό.
Πυκνά: Λέμε ότι τα ελάσματα ενός μανιταριού είναι πυκνά όταν φτάνουν πάνω από 20 ελάσματα/εκατοστό στην περίμετρο.

 

Η μορφολογία της διάταξης των ελασμάτων

εφαπτόμενα

Διχαλωτά Διπλά διχαλωτά
Με αναστομώσεις με ατελή ελάσματα

 

 

 

 

 

 

Tο χρώμα των ελασμάτων αποτελεί πολλές φορές κλειδί αναγνώρισης μανιταριών. Φυσικά, το χρώμα το παίρνουν από τα σπόρια, άρα σχετίζεται άμεσα με το αποτύπωμα. Έτσι πέρα από την απόχρωση των ελασμάτων (λευκά, ρόδινα, μαύρα κίτρινα κλπ), πρέπει να ξέρουμε και  την εξέλιξη του χρώματος, από ποια απόχρωση ξεκίνησαν και σε ποια φτάνουν σε ώριμη ηλικία. Επίσης, παρατηρούμε τυχών διχρωμία στα ελάσματα(όπως στα μανιτάρια του γένους παναίολος).

Όσον αφορά στις διαστάσεις των ελασμάτων ερευνούμε το ύψος τους (το μήκος τους σχετίζεται με τη διάμετρο του καπέλου). Επίσης, ερευνούμε το πάχος τους, υπάρχουν μανιτάρια με ιδιαίτερα παχιά ελάσματα.  

Η ελαστικότητα διαφοροποιεί τα ελάσματα σε εύθραυστα, ελαστικά και ιδιαίτερα μαλακά. Κάποια μανιτάρια του γένους ρουσούλα έχουν ιδιαίτερα εύθραυστα ελάσματα, αρκεί ένα άγγιγμα και σπάνε. Κάποια άλλα μανιτάρια έχουν ελάσματα που λυγίζουν αλλά δεν σπάνε και υπάρχουν μανιτάρια που τα ελάσματά τους στο άγγιγμα πλάθονται σαν βούτυρο. 

Τέλος, αυτό που βλέπουμε είναι οι ακμές των ελασμάτων. Συνήθως τα ελάσματα έχουν λείες ακμές, όμως υπάρχουν και με πριονωτές. Επίσης πολλές φορές το χρώμα της ακμής διαφέρει από το χρώμα του ελάσματος, έτσι έχουμε ελάσματα με φωτεινές ακμές και ελάσματα με σκούρες ακμές.

Πηγές:

Facebook comments