Περιγραφή: Η αρώνια η μελανόκαρπη (Aronia melanocarpa), (Black Choceberry) ανήκει στην οικογένεια των ροδοειδών (Rosaceae) και είναι ένα πολύτιμο φαρμακευτικό είδος, το οποίο απαντάται φυσικά στην ανατολική - βόρεια Αμερική και νότια στον Καναδά σε ευρεία έκταση (ξηρές έως υγρές περιοχές). Είναι φυλλοβόλος θάμνος(1-3 μ.). Είναι είδος λιτοδίαιτο και μπορεί να καλλιεργηθεί ευρύτατα σε διαφορετικά κλίματα (ξηρά ή υγρά) και εδάφη (αμμώδη έως πηλώδη, όξινα, ουδέτερα, αλκαλικά). Ευδοκιμεί και αναπτύσσεται ταχύτερα σε υγρά, ελαφρά και τυρφώδη εδάφη. Απαιτεί ηλιοφάνεια, αλλά δύναται να ευδοκιμήσει και σε ημίσκια  περιβάλλοντα. Η αρώνια αντέχει σε παγετούς (-25ο C).  Τα φύλλα είναι ελλειπτικά (2-6 εκ. μήκος και 1-4 εκ. πλάτος). Το χρώμα των φύλλων το θέρος είναι ανοικτό έως σκούρο πράσινο και το φθινόπωρο αλλάζει σε διάφορα χρώματα (πορτοκαλί, ροδοκόκκινο, απαλό ροζ). Το φυτό ανθίζει τον Ιούλιο ή Αύγουστο, τα άνθη είναι άσπρα και φύονται σε μικρές ταξιανθίες. Το χρώμα του φλοιού είναι καφέ έως ανοικτό μαύρο.  Ο καρπός είναι μικρός (7-10 χιλιοστά), απαλός, μαύρος και ωριμάζει τον Οκτώβρη έως Δεκέμβρη (ανάλογα με το κλίμα).

Η παραγωγή σε καρπούς μπορεί να ξεπεράσει τα 17 κιλά ανά φυτό (θάμνο), ανάλογα με το περιβάλλον και την ηλικία του φυτού, και ο μέσος όρος για τις ελληνικές συνθήκες υπολογίζεται σε 10 κιλά ανά φυτό.Η καλλιέργεια της αρώνιας ενδείκνυται για τη χώρα μας, διότι οι κλιματικές και εδαφικές συνθήκες είναι ευνοϊκές και το κόστος της φυτείας και καλλιέργειας είναι χαμηλό. Επίσης, θα αποτελέσει μία νέα εναλλακτική καλλιέργεια για τους αγρότες και θα αυξήσει το εισόδημα, ιδιαίτερα σήμερα που η Ελλάδα μαστίζεται από τη διεθνή και ευρωπαϊκή κρίση, και οι επιδοτήσεις των αγροτικών προϊόντων σταδιακά ελαττώνονται.
Χρήσεις-Φαρμακευτικές ιδιότητες: Ο καρπός της αρώνιας είναι βρώσιμος και εύγευστος (ιδιαίτερα μετά από επεξεργασία) και δύναται να χρησιμοποιηθεί ευρύτατα σε μαρμελάδες και σε χημικά εργαστήρια, διότι περιέχει μία πολύτιμη ουσία, την πεκτίνη. Το είδος είναι πολύτιμο για τις φαρμακευτικές ιδιότητες. Τα εκχυλίσματα των φύλλων και καρπών της αρώνιας έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και θεραπεύουν πολλές ασθένειες όπως φλεγμονές, καρδιοπάθειες, διαβήτης κ.ά., διότι εμπεριέχουν χρήσιμες θεραπευτικές ουσίες (ανθοκυανίνες, πολυφαινόλες, βιοφλαβονόλες, ταννίνες, ισταμίνες,
σεροτονίνες κ.ά.). Ο καρπός (εκτός από βρώσιμος) μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στη φαρμακοβιομηχανία, διότι περιέχει βιταμίνη C σε υψηλά επίπεδα (15-30 mg στα 100 gr). Επίσης, ο καρπός είναι πλούσιος σε πεκτίνη, η οποία μας προστατεύει από τη ραδιενέργεια. Τελευταίες έρευνες έδειξαν ότι η αρώνια περιέχει πολύτιμες φαρμακευτικές ουσίες (ανθοκυανίνες) που χρησιμοποιούνται σε σκευάσματα για την καταπολέμηση πολλών ασθενειών όπως καρκίνος, καρδιοπάθειες, διαταραχές του πεπτικού συστήματος, βλάβες στο συκώτι, φλεγμονές στα μάτια κ.ά. Για το λόγο αυτό, η αρώνια η μελανοκάρπη, κατέχει την πρώτη παγκόσμια θέση στις φαρμακευτικές χρήσεις (από τη διεθνή φαρμακευτική κλίμακα των φυτών.

Πολλαπλασιασμός: Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με εύκολο τρόπο, είτε από τους καρπούς, είτε από μοσχεύματα (από νεαρά κλαδιά). Ο ταχύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος αναπαραγωγής είναι η σπορά. Οι καρποί (σπόροι) μπορούν να αποθηκευτούν σε υγρό περιβάλλον και σε ψυγεία (στους 2ο C) για διάστημα τριών μηνών. Η σπορά γίνεται στη διάρκεια των χειμερινών μηνών και η φύτρωση θα αρχίσει σε διάστημα 1-3 μήνες μετά τη σπορά, όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 15ο C (Απρίλιος). Η αναπαραγωγή των φυτών μπορεί να γίνει και με μοσχεύματα, διότι επιτυγχάνεται εύκολα, είτε σε εξωτερικές συνθήκες (από νεαρά κλαδιά τη θερινή περίοδο, Ιούλιος Αύγουστος) είτε σε συνθήκες θερμοκηπίου με σταθερή θερμοκρασία και υγρασία/υδρονέφωση (από νεαρά κλαδιά τη χειμερινή περίοδο).

Η αρώνια εισάχθηκε από την Αμερική στην Ανατολική Ευρώπη, πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, και αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως καλλωπιστικό φυτό. Όμως, μετά τον πόλεμο, χρησιμοποιήθηκε ως φαρμακευτικό φυτό από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Το 1974, 54.000 στρέμματα φυτεύτηκαν στην Ανατολική Ευρώπη, από τα οποία τα 40.000 στρέμματα σε περιοχές με ψυχρό κλίμα (Σιβηρία). Ο σκοπός των φυτειών ήταν η παραγωγή χυμού, ο οποίος είναι πλούσιος σε θεραπευτικές ουσίες (ανθοκυανίνες, φαινόλες, καταχίνες, φλαβονόλες κ.ά.) που δίνουν δύναμη και ενέργεια στον άνθρωπο.

Δρ Ιωάννης Α. Σπανός, Τακτικός Ερευνητής
Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών
570 06 Βασιλικά Θεσσαλονίκης
τηλ.: 2310 461171-2,
e-mail: ispanos@fri.gr